نهنگ ۲۳ تنی در بدن وزغ ۷ میلی‌متری!

 گرچه بزرگترین حیوانات جهان معمولا بیشتر مورد توجه قرار میگیرند؛ اما کوچترین حیوانات نیز از اهمیت بسیاری برخوردارند. چراکه طبیعت همان‌قدر که جانور را کوچک کرده، اندام‌های حیاتی آن را نیز کوچک کرده است. بنابراین، کنون محققان می‌خواهند ژنتیک کوچک‌ترین حیوانات جهان را کشف کنند.

به کمک بودجه ۱.۶۶ میلیون دلاری شورای تحقیقات اروپا، کارشناسان به‌زودی بررسی موجودات کوچک را در مقیاسی بی‌سابقه آغاز خواهند کرد. بنابراین، محققان  پنج سال آینده را صرف پروژه جدیدی به نام GEMINI (ژنوم کوچک‌سازی در مهره‌داران) خواهد کرد.

حیوانات بزرگ شگفت‌انگیزند اما حیوان کوچکی مثل قورباغه‌ای با طول کمتر از یکسان، به همان اندازه شگفت‌انگیز است. در این پروژه محققان چگونگی کوچک شدن تکاملی حیواناتی مانند کک وزغ (flea toads)، ماهی گابی کوتوله (dwarf pygmy goby fish) و خفاش خوک‌بینی کیتی (bumblebee bats) را بررسی می‌کنند.

این جانوران بدون اینکه عضوی در بدن کم داشته باشند و یا مشکل سلامتی داشته باشند، اگرچه بسیار کوچک شدند اما تمام کارایی بدن خود را حفظ کرده‌اند.

محققان در پژوهش‌های قبلی، ژنوم حیوانات مینیاتوری را بررسی کردند و متوجه شدند که همراه با تکامل و کوچک‌تر شدن آن‌ها، نوعی پاک‌سازی و نوآوری در بدن آن‌ها رخ می‌دهد. برخی از این تغییرات در DNA جانور رخ می‌دهد اما در ژن‌های دیگر حیوان نیز تغییراتی به وجود می‌آید. این تغییرات، همان چیزهایی هستند که محققان به‌زودی موردمطالعه قرار خواهند داد.

درگذشته، بسیاری از زیست‌شناسان تکاملی از نظریه‌ای به نام «قانون کوپ» استفاده می‌کردند، که فرض می‌کرد که گونه‌ها با ادامه تکامل به سمت اندازه‌های بزرگ‌تر گرایش پیدا می‌کنند. اما اکنون محققان می‌دانند که الزاماً این‌چنین نخواهد بود. حیوانات نمی‌توانند همین‌طور بزرگ و بزرگ‌تر شوند. در برخی مواقع، فیزیولوژی بدن، تبادل گرما، آب و اکسیژن و گرانش محدودیت‌هایی را به وجود می‌آورند.

به‌عنوان‌مثال تمام اعضای بدن شما و دیگر حیوانات بزرگ، در بدن کک وزغ (flea toads) ۷ میلی‌متری وجود دارد (این جانور کوچک‌ترین مهره‌دار جهان است که سال گذشته در برزیل کشف شد). درواقع تمام اعضای بدن یک جانور غول‌پیکر همچون نهنگ آبی ۲۳ تنی، در یک پکیج کوچک ۷ میلی‌متری جا گرفته است. درواقع، نکته قابل‌توجه این است که بدن این دوزیست بسیار کوچک، همه فعالیت‌های بدن سایر جانوران را انجام می‌دهد، اما با صرف انرژی بسیار کمتر.

مهندسی زیستی و بیوتکنولوژی دائماً به دنبال الهام گرفتن از طبیعت است؛ بنابراین درست زمانی که فناوری در حال کوچک‌سازی شدید همه‌چیز است، بررسی این نمونه‌های طبیعی بسیار کلیدی خواهد بود.