تاکسی اینترنتی در ترافیک بحران‌ها؛ سفرهای شهری چند برابر گران شدند

به گزارش روبرونیوز،

   در روزهای اخیر، کاربران تاکسی‌های اینترنتی در ایران با موج تازه‌ای از گرانی کرایه‌ها مواجه شده‌اند؛ افزایشی که در برخی مسیرها تا چند برابر قیمت‌های معمولی رسیده است. این موضوع به سرعت در شبکه‌های اجتماعی بازتاب پیدا کرد و بسیاری از کاربران با گلایه از «بی‌ثباتی نرخ‌ها»، از دشوار شدن استفاده روزمره از این خدمات سخن گفتند.

معادله به‌هم‌خورده عرضه و تقاضا

    فرید شهابی، معاون تجاری اسنپ، در توضیح این افزایش قیمت گفته است: تعطیلی ادارات در هفته‌های اخیر باعث تراکم سفرها شده و از سوی دیگر، اختلال نرم‌افزارهای مسیریاب و کاهش رانندگان فعال، عرضه را پایین آورده است. در چنین شرایطی، الگوریتم پویای قیمت‌گذاری در تاکسی‌های اینترنتی به‌طور خودکار نرخ‌ها را بالا می‌برد تا موازنه عرضه و تقاضا برقرار شود. اما آنچه روی کاغذ «قانون بازار» است، در عمل برای مسافری که هر روز ناچار به استفاده از این سرویس است، چیزی جز فشار اقتصادی بیشتر نیست.

نقش اختلال جی‌پی‌اس در افزایش کرایه‌ها

   یکی از متغیرهای اصلی این گرانی، اختلال در سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) است؛ مشکلی که از زمان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل آغاز شد و هنوز ادامه دارد. مقام‌های نظامی ایران با تأیید این اختلال، آن را اقدامی در جهت «حفظ امنیت و مقابله با تهدید پهپادها» دانسته‌اند.

با این حال، پیامدهای اقتصادی آن مستقیم به زندگی روزمره مردم سرایت کرده است. رانندگانی که مسیرهایشان به‌درستی شناسایی نمی‌شود یا در مسیریابی دچار مشکل می‌شوند، ترجیح می‌دهند کمتر کار کنند یا ساعات محدودی فعال باشند. نتیجه روشن است: کاهش عرضه خودرو در پلتفرم‌ها و افزایش ناگهانی قیمت برای هر سفر.

تعطیلی‌های پیاپی ادارات؛ محرکی پنهان برای افزایش تقاضا

   از سوی دیگر، بحران آب و برق در ماه‌های اخیر باعث شده تا دولت چندین استان را در روزهایی مشخص تعطیل کند یا ساعات کاری را کاهش دهد. همین تعطیلی‌های ناگهانی، تقاضای سفر را به ساعات محدودی متمرکز کرده است. وقتی کارمندان، دانشجویان و حتی مراجعان ادارات همگی در بازه‌ای کوتاه روانه خانه‌ها یا محل کارشان می‌شوند، فشار بر سیستم حمل‌ونقل شهری افزایش می‌یابد. نبود حمل‌ونقل عمومی کارآمد در بسیاری از شهرها نیز باعث می‌شود بار اصلی جابه‌جایی روی دوش تاکسی‌های اینترنتی بیفتد.

زندگی روزمره در گرو تصمیمات کلان

   این ماجرا نشان می‌دهد که سیاست‌های کلان امنیتی و بحران‌های زیرساختی چگونه مستقیم به معیشت و زندگی روزمره مردم گره خورده است. تصمیم برای ایجاد اختلال در جی‌پی‌اس، گرچه در ظاهر اقدامی دفاعی و امنیتی به شمار می‌آید، اما اثر دومینویی آن از رانندگان تاکسی اینترنتی تا مسافران عادی و حتی کسب‌وکارهای خرد شهری را تحت تأثیر قرار داده است. همین‌طور تعطیلی‌های گسترده ناشی از بحران آب و برق، نه تنها نشانه‌ای از ضعف زیرساخت‌هاست بلکه یک فشار مضاعف بر اقتصاد خرد جامعه تحمیل می‌کند.

آینده مبهم حمل‌ونقل آنلاین

   اینکه تاکسی‌های اینترنتی به‌عنوان یکی از معدود خدمات مدرن شهری در ایران بتوانند اعتماد کاربران را حفظ کنند، به میزان شفافیت و توانایی آن‌ها در مدیریت بحران بستگی دارد. افزایش چند برابری قیمت‌ها، بدون برنامه حمایتی یا توضیح روشن، می‌تواند بخشی از جامعه مصرف‌کننده را از این سرویس جدا کند. در شرایطی که ناوگان حمل‌ونقل عمومی هنوز با مشکلات فرسودگی و کمبود مواجه است، تضعیف اعتماد به تاکسی‌های اینترنتی، عملاً به تشدید بحران ترافیک و نارضایتی اجتماعی می‌انجامد.

   گرانی ناگهانی کرایه تاکسی‌های اینترنتی، یک مسأله صرفاً اقتصادی یا نرم‌افزاری نیست؛ بلکه روایتی از تلاقی چند بحران هم‌زمان در ایران است: از امنیتی‌شدن فضای دیجیتال گرفته تا بحران انرژی و بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی.

  وقتی هر اختلال یا تعطیلی کلان، مستقیم به جیب شهروندان فشار می‌آورد، می‌توان گفت حمل‌ونقل آنلاین نه فقط آینه‌ای از مشکلات شهری، بلکه بازتابی از تناقض‌های کلان حکمرانی در ایران امروز است.