پشت پرده لغو مذاکرات ایران و آمریکا چیست؟

به گزارش روبرونیوز،

امروز شنبه ۱۳ اردیبهشت قرار بود که چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در رم، پایتخت ایتالیا برگزار شود. اما هفته گذشته اعلام شد که دور چهارم مذاکرات به تعویق افتاده است. روایت رسمی درباره علت این تعویق منتشر نشده و همچنان نیز مشخص نیست که آیا مذاکرات به طور کامل لغو شده یا پس از یک وقفه ادامه پیدا می‌کند. قرار بود که روز جمعه ۱۲ اردیبهشت نیز جلسه گفتگوی دیپلمات‌های ایران و اروپا در رم برگزار شود که آن نیز لغو شد. البته توجه به این نکته نیز مهم است که هفته گذشته و پس از پایان مذاکرات در مسقط، وزیر خارجه عمان بدر البوسعیدی اعلام کرد که «مذاکرات هفته آینده با یک نشست سطح بالای دیگر که به طور موقت برای سوم ماه می (امروز) برنامه‌ریزی شده است، ادامه خواهد یافت.»

 مذاکرات ایران و آمریکا که در سه هفته گذشته به صورت غیرمستقیم و با وساطت وزیر خارجه عمان برگزار می‌شد، از دور سوم به گفت‌و‌گو‌های کارشناسی رسید. مذاکرات کارشناسی قرار بود به صورت مجزا برگزار شود، اما در نهایت مقرر شد که این گفت‌و‌گو‌ها همزمان با مذاکرات غیرمستقیم دو تیم در عمان برگزار شود. آخرین دور مذاکرات ایران و آمریکا در عمان ۶ ساعت طول کشیده بود.

مذاکرات از سر گرفته می‌شود

به نقل از فرارو، عبدالرضا فرجی‌راد، سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان در گفتگویی که با روزنامه هم‌میهن داشت، راجع به این تعویق گفت: «با توجه به اختلافاتی که درون کاخ سفید و دولت ترامپ به وجود آمد و کنار رفتن مایک مالتز از پست مشاور امنیت ملی، به نظرم شرایط سفر آقای ویتکاف به اروپا ظرف چند روز وجود نداشت. این اختلافات بر سر مسائلی مانند ایران، بحران اوکراین و روسیه بوده و مشاور امنیت ملی هم جایگاه بسیار مهمی در کاخ سفید است. نزدیکترین پست سیاسی به رئیس‌جمهور آمریکا محسوب می‌شود. با توجه به این وقایع، تعویق مذاکرات طبیعی بود و فکر می‌کنم که طی روز‌های آینده مذاکرات آغاز شود. فعلاً این جایگاه به مارکو روبیو سپرده شده، اما گفته می‌شود که اصرار زیادی وجود دارد تا ویتکاف این جایگاه را قبول کند که هنوز قبول نکرده است.»

این استاد ژئوپولتیک تاکید کرد: «به نظرم مشورت‌های سیاسی در این دور از مذاکرات برای طرف آمریکایی خیلی مهم بوده است. سیاست‌های آمریکایی‌ها در حال تغییر است. با حرف‌هایی که روبیو طی دو روز قبل راجع به موضوع غنی‌سازی و بازرسی از سایت‌های ایران گفت، به نظر می‌رسد که سیاست‌هایشان نسبت به ادوار پیشین مذاکرات تغییر کرده است. وقتی فردی در این جایگاه موضوع مذکور را مطرح کند، معنی دارد و باید روی آن تعمق کرد. طرف ایرانی هم باید این مواضع را جدی بگیرد و مشورت‌های لازم را داشته باشد.»

تهران تایمز: گروسی مقصر است

روزنامه انگلیسی‌زبان تهران تایمز – وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی – در گزارشی از نقش‌آفرینی منفی رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت. خبرگزاری دویچه وله آلمان، به نقل از این روزنامه نوشت: «روزنامه انگلیسی‌زبان تهران تایمز به نقل از منابع مطلع خود مدعی شد که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تحت فشار تروئیکای اروپا (آلمان، فرانسه و بریتانیا) باعث تشدید اختلال در مذاکرات میان ایران و آمریکا شده است. به نوشته این روزنامه وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی گروسی با ارائه اطلاعات و گزارش‌های گمراه‌کننده به طرف آمریکایی، تلاش می‌کند این‌گونه القا کند که اظهارات ایران درباره وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیزش با واقعیت مطابقتی ندارد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیرا در گفت‌و‌گو با روزنامه فرانسوی لوموند اعلام کرده بود که ایران فاصله زیادی تا دستیابی به بمب اتمی ندارد. گروسی توسعه سلاح هسته‌ای را به حل یک پازل تشبیه کرد و افزود که ایران قطعات این پازل را دارد و ممکن است روزی بتواند آنها را کنار هم بگذارد.

این هشدار گروسی آمریکا، اسرائیل و کشور‌های منطقه را بسیار نگران کرده است. آمریکا و اسرائیل تلاش می‌کنند به هر نحوی که شده مانع دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای شوند. آمریکا اعلام کرده است که در حال حاضر مذاکره و مسیر دیپلماسی را ترجیح می‌دهد و به این خاطر هم مذاکره هسته‌ای با ایران را آغاز کرده است. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بار‌ها تهدید کرده که در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای گزینه حمله نظامی به ایران همچنان روی میز است.»

خواسته طرف آمریکایی بود

علی‌بمان اقبالی زارچ سفیر پیشین ایران در آلبانی، راجع به تعویق مذاکرات به خبرگزاری ایلنا گفت: «تعویق دور سوم مذاکرات یا دوره جدید مذاکراتی که قرار بود در رم برگزار شود، اظهار نظر‌های متفاوتی را به دنبال داشته است. اما آنچه که مشخص است، این تعویق با توافق طرفین بوده و بیشتر به طرف آمریکایی بازمی‌گردد. با توجه به تغییراتی که در کاخ سفید در حال انجام است و بحث انتخاب آقای ویتکاف در یک مسئولیت جدید، احتمالاً این موضوع مهم‌ترین عامل تعویق مذاکرات بوده است. حتماً درخواست طرف آمریکایی بوده که این تعویق انجام شود تا در فرصتی دیگر که مورد توافق طرفین است، مذاکرات صورت پذیرد.»

تعویق برای رایزنی‌های بیشتر

مجید محمدشریفی، استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی درباره این تصمیم به دنیای اقتصاد گفته است: «به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل تعویق مذاکرات از سمت آمریکایی‌ها این است که آنها هنوز می‌خواهند بر سر مسائل فنی بحث و رایزنی کنند و به یک نتیجه‌گیری کلی برسند. به عبارت دیگر شاید بتوان گفت پیشنهاد‌های ایران هنوز مورد پذیرش آنها قرار نگرفته و تبادل‌نظر‌ها هنوز به یک اشتراک‌نظر منجر نشده است.»

کوروش احمدی، دیپلمات پیشین ایران در نیویورک نیز به همین روزنامه گفت: «صرفا این تعویق مذاکرات نمی‌تواند بر آینده گفت‌و‌گو‌ها اثر منفی داشته باشد، بلکه امروز آمریکایی‌ها فرصت بیشتری برای تصمیم‌گیری در خصوص جزئیات دارند. در چنین شرایطی وقتی تیم آمریکایی در هفته‌های آینده پای میز مذاکره حاضر می‌شود باید با تصمیم گرفته‌شده بیاید، زیرا ظرف ۳ تا ۴ هفته‌ای که گفت‌و‌گو‌ها در جریان بود، طرف آمریکایی نوسان زیادی داشت؛ به گونه‌ای که استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در این مذاکرات، یک بار گفت که غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد در ایران را پذیرفته است و فردای همان روز این حرف خود را پس گرفت و مخالفتش را با هرگونه غنی‌سازی در ایران اعلام کرد.

به نظر می‌رسد این نوسان‌ها در سیستم ترامپ که تصمیمات لحظه‌ای و شخصی است تاحدی طبیعی باشد، زیرا در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ نیز شاهد بودیم که تصمیمات تابع یک فرآیند تصمیم‌گیری معقول و معمول نبود؛ در نتیجه چنین تناقضات و تعارضاتی طبیعی است.»

میان‌سطور بیانیه وزارت امور خارجه

وزارت امور خارجه روز گذشته بیانیه‌ای رسمی در اعتراض به تشدید تحریم‌ها از سوی آمریکا صادر کرد. در این بیانیه آمده بود: «متعاقب نامه رییس‌جمهور آمریکا به رهبر معظم انقلاب اسلامی و اعلام آمادگی برای انتخاب مسیر دیپلماسی جهت حل بحران غیرضروری و تصنعی ایجادشده بر سر برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، جمهوری اسلامی ایران با رویکردی مبتنی بر حسن نیت و به پشتوانه اقتدار و اعتماد ملی، وارد گفتگوی غیرمستقیم با آمریکا شد. 

طی سه دور گفتگوی صورت گرفته، مذاکره‌کنندگان جمهوری اسلامی ایران بر اساس چارچوبی مشخصی که مبتنی بر رویکرد‌های اصولی ایران وفق حقوق بین‌الملل در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و خاتمه تحریم‌های ظالمانه است، مواضع و مطالبات بحق ملت ایران را تبیین و با جدیت برای نیل به تفاهمی عادلانه، معقول و پایدار تلاش کرده است.

جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر تعهد به مسیر دیپلماسی و اعلام آمادگی برای ادامه مذاکرات، به هیچ عنوان رویکرد‌های مبتنی بر تهدید و فشار را - که همگی بر خلاف اصول منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل بوده و با هدف ضربه‌زدن به منافع ملی ایران و تضییع حقوق انسانی هموطنان ایرانی طراحی شده است - برنمی‌تابد؛ در همین جهت، ادامه تحریم‌های غیرقانونی و فشار بر شرکای تجاری و اقتصادی ایران را به شدت محکوم کرده و آن را نشانه دیگری از محق‌بودن ملت ایران برای بدگمانی و سوء‌ظن عمیق نسبت به جدیت آمریکا در مسیر دیپلماسی می‌داند. ادامه این رفتار‌های غیر قانونی هیچ تغییری در مواضع منطقی، مشروع و مبتنی بر حقوق بین‌الملل ایران ایجاد نخواهد کرد. بدون تردید آزمودن دوباره شیوه‌ها و شگرد‌های ناموفق، نتیجه‌ای جز تکرار همان ناکامی‌های پرهزینه قبلی نخواهد داشت.» دستگاه دیپلماسی اگر چه نسبت به رفتار آمریکایی‌ها اعتراض کرده، اما صحبتی از تعویق مذاکرات و ارتباط این مسائل به یکدیگر نداشته است.

پایان گزارش|