«نپال در آتش خشم نسل Z؛ سقوط نخست‌وزیر پس از خونین‌ترین اعتراضات دهه اخیر»
دوشنبه ۸ سپتامبر، دولت نپال با اعلام مسدودسازی پلتفرم‌هایی چون فیس‌بوک، اینستاگرام، ایکس و یوتیوب، موجی از نارضایتی را میان نسل جوان به‌راه انداخت. استدلال رسمی دولت، «عدم ثبت این پلتفرم‌ها نزد نهادهای محلی» بود، اما مردم این اقدام را چیزی جز تلاشی برای سانسور و کنترل فضای مجازی ندانستند.
نپال این روزها شاهد یکی از پرتنش‌ترین بحران‌های سیاسی و اجتماعی چند دهه اخیر است؛ بحرانی که از مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی آغاز شد و در کمتر از ۴۸ ساعت به خیابان‌ها، ساختمان‌های دولتی و در نهایت به دفتر نخست‌وزیر رسید.
از فیلتر شبکه‌های اجتماعی تا انفجار خیابانی
دوشنبه ۸ سپتامبر، دولت نپال با اعلام مسدودسازی پلتفرم‌هایی چون فیس‌بوک، اینستاگرام، ایکس و یوتیوب، موجی از نارضایتی را میان نسل جوان به‌راه انداخت. استدلال رسمی دولت، «عدم ثبت این پلتفرم‌ها نزد نهادهای محلی» بود، اما مردم این اقدام را چیزی جز تلاشی برای سانسور و کنترل فضای مجازی ندانستند.
ساعاتی بعد، جوانان نسل Z در کاتماندوی با شعارهایی همچون «KP Chor, Desh Chhod» (اولی دزد است، کشور را ترک کن) خیابان‌ها را پر کردند. اعتراضاتی که به سرعت دامنه‌ای ملی یافت.
خشونت، خون و سقوط اعتماد عمومی
نیروهای امنیتی برای مهار موج اعتراضات به سرکوبی کم‌سابقه متوسل شدند: از گاز اشک‌آور و ماشین‌های آب‌پاش گرفته تا گلوله‌های پلاستیکی و در برخی مناطق حتی مهمات جنگی. نتیجه، دست‌کم ۱۹ کشته و بیش از ۳۴۷ زخمی بود؛ آماری که خشم افکار عمومی را چند برابر کرد.
آتش بر خانه‌های سیاستمداران
سه‌شنبه، معترضان خشمگین خانه‌های نخست‌وزیر، رئیس‌جمهور و شماری از وزرا و نمایندگان را به آتش کشیدند. حتی دفاتر دو حزب اصلی کشور ـ کنگره نپال و حزب کمونیست ـ از حمله در امان نماندند. پرچم‌های حزبی سوختند و ساختمان‌های دولتی در آتش شعله‌ور شدند. در واکنش، مقامات با بالگردهای نظامی از پایتخت تخلیه و فرودگاه بین‌المللی تریبهوان بسته شد.
استعفای نخست‌وزیر؛ گامی برای آرامش یا آغاز بحرانی تازه؟
همزمان با فشارهای داخلی و بین‌المللی، کی‌پی شارما اولی، نخست‌وزیر نپال، روز سه‌شنبه ۹ سپتامبر استعفا داد. او در نامه‌اش به رئیس‌جمهور، کناره‌گیری را «تلاشی برای یافتن راه‌حلی سیاسی» خواند. اما منتقدان معتقدند این استعفا نه پایانی بر بحران، بلکه صرفاً آغاز مرحله‌ای جدید از بی‌ثباتی سیاسی است.
با این حال، دولت اعلام کرده محدودیت‌های اینترنتی لغو می‌شود؛ اقدامی که به‌وضوح تلاشی برای کاهش خشم عمومی است.
چشم‌انداز نپال پس از «سپتامبر خونین»
بحران کنونی نپال بیش از هر چیز یک واقعیت را آشکار کرد: قدرت نسل جوان در دنیای سیاست مدرن. معترضان فاقد رهبری متمرکز بودند، اما توانستند ظرف چند روز نظام سیاسی را وادار به عقب‌نشینی کنند.
با این حال، نبود یک آلترناتیو سیاسی منسجم، خطر کشیده شدن کشور به هرج‌ومرج یا حتی خلأ قدرت را افزایش داده است.
نپال اکنون بر سر دو راهی قرار دارد: یا از دل این خشم، اصلاحات ساختاری و بازسازی اعتماد عمومی شکل خواهد گرفت؛ یا این کشور هیمالیایی، وارد چرخه‌ای تازه از خشونت و بی‌ثباتی می‌شود
نویسنده: دارا مجد