جشنواره ونیز ۲۰۲۵؛ نبرد میان سینمای شاعرانه و سیاسی

به گزارش روبرونیوز،

  هشتادودومین دوره جشنواره فیلم ونیز شامگاه شنبه (۱۵ شهریور ۱۴۰۴) در حالی به پایان رسید که بار دیگر نشان داد این قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان، هنوز هم قدرت خلق شگفتی و بحث‌های تازه را دارد. ونیز ۲۰۲۵ نه فقط ویترینی از نام‌های بزرگ سینما، بلکه آوردگاهی برای سنجش نقش هنر در جهان پرآشوب امروز بود.

انتخابی بحث‌برانگیز: جیم جارموش و یک پیروزی شاعرانه

  شیر طلایی بهترین فیلم به «پدر، مادر، خواهر، برادر» ساخته جیم جارموش رسید؛ فیلمی با ساختاری اپیزودیک که در سه شهر مختلف، فروپاشی و بازسازی خانواده‌ها را روایت می‌کند. جارموش با بازی گرفتن از ستاره‌هایی چون کیت بلانشت و تام ویتس، بار دیگر ثابت کرد که استاد تبدیل روزمرگی به شعر تصویری است.

   با این حال، بسیاری از منتقدان بر این باور بودند که هیئت‌داوران کمی محتاطانه عمل کردند. در شرایطی که مستند درام «صدای هند رجب» همه نگاه‌ها و تشویق‌های طولانی‌مدت تماشاگران را به خود جلب کرده بود، ترجیح دادن اثر آرام و شاعرانه جارموش به فیلمی که به شکل مستقیم با مسئله جنگ و مرگ یک کودک فلسطینی درگیر است، انتخابی بود که واکنش‌های متضادی برانگیخت.

«صدای هند رجب»؛ قلب تپنده جشنواره

فیلم کاوتر بن‌هانیا با بازسازی تماس‌های تلفنی یک دختربچه پنج‌ساله فلسطینی که در محاصره غزه کشته شد، نه‌فقط یک مستند، بلکه سندی تکان‌دهنده از بی‌پناهی انسان معاصر بود. ایستادن ۲۰ دقیقه‌ای تماشاگران پس از نمایش این فیلم، بی‌سابقه بود و نشان داد سینما هنوز هم قدرت برانگیختن وجدان جمعی را دارد. جایزه دوم جشنواره به این فیلم رسید، اما پرسش اینجاست که آیا هیئت‌داوران از مواجهه مستقیم با بار سیاسی آن پرهیز نکردند؟

افتخارات بازیگری؛ میان شرق و غرب

در بخش بازیگری، انتخاب‌ها نشان از توازنی حساب‌شده داشت. شین ژیلی از چین برای «خورشید بر همه ما طلوع می‌کند» جایزه بهترین بازیگر زن را برد؛ فیلمی که در ستایش امید و همبستگی ساخته شده بود. در سوی دیگر، تونی سرویلو، بازیگر نامدار ایتالیایی، با نقش‌آفرینی درخشانش در «لا گراتسیا» به‌عنوان رئیس‌جمهور سالخورده و خسته ایتالیا، جایزه بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد. این دو انتخاب نشان دادند داوران تلاش داشتند میان نگاه جهانی و ریشه‌های بومی جشنواره تعادلی ظریف ایجاد کنند.

سهم سینمای ایران؛ بازگشت باشکوه یک کلاسیک

  یکی از لحظات غرورآفرین برای مخاطبان ایرانی، انتخاب نسخه ترمیم‌شده «باشو، غریبه کوچک» ساخته بهرام بیضایی به‌عنوان بهترین فیلم مرمت‌شده در بخش «ونیز کلاسیک» بود. این جایزه یادآور شد که آثار ماندگار سینمای ایران همچنان در حافظه جهانی زنده‌اند و نسل‌های تازه می‌توانند آنها را روی پرده‌های بزرگ تجربه کنند.

کیفیت داوری و تصویر کلی جشنواره

هیئت‌ داوران امسال متشکل از ترکیبی از سینماگران اروپایی و آمریکایی بود و نتیجه انتخاب‌هایشان، به‌وضوح رویکردی میانه‌رو داشت: تقدیر از سینمای شاعرانه جارموش در کنار نادیده نگرفتن صدای پرقدرت سینمای سیاسی. این تصمیمات، هرچند برای عده‌ای محافظه‌کارانه تلقی شد، اما تصویری از تلاش جشنواره برای حفظ تنوع و جلوگیری از تک‌صدایی ارائه داد.

در مجموع، ونیز ۲۰۲۵ صحنه تقابل دو رویکرد بود: سینمای آرام، شاعرانه و جهان‌شمول در برابر سینمای سیاسی، افشاگر و ملتهب. شاید همین جدال بود که به جشنواره امسال طعمی ویژه بخشید.

  ونیز امسال ثابت کرد که جشنواره‌ها تنها محل رقابت فیلم‌ها نیستند، بلکه میدان نبردی برای ارزش‌ها و روایت‌های متفاوتند. از بازگشت کلاسیک‌های ایرانی تا ایستادن‌های طولانی برای یک مستند سیاسی، همه‌چیز نشان داد که سینما هنوز هم می‌تواند هم شاعرانه باشد و هم بی‌رحمانه واقعیت را عریان کند.