درباره انتخاب فیلم «علت مرگ: نامعلوم» به عنوان نماینده اسکار
نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۶؛ جسارت یا ریسک محاسبه نشده؟
این انتخاب یک ریسک بزرگ برای سینمای ایران در اسکار است. از یک سو، توجه رسانه‌ها و داستان توقیف فیلم می‌تواند فرصتی تازه ایجاد کند؛ اما از سوی دیگر، نبود زیرساخت‌های بین‌المللی و کمپین تبلیغاتی مناسب، احتمال موفقیت فیلم را به شدت پایین می‌آورد. انتخابی که شجاعانه است، اما آیا تصمیمی هوشمندانه است؟ این سؤال اصلی پیش روی سینمای ایران در مسیر اسکار ۲۰۲۶ خواهد بود.
بنیاد سینمایی فارابی با معرفی فیلم «علت مرگ: نامعلوم» ساخته علی زرنگار به عنوان نماینده ایران در رقابت اسکار ۲۰۲۶، موجی از پرسش‌ها و واکنش‌ها در سینما ایجاد کرده است. انتخابی که به نظر بسیاری کارشناسان نه بر اساس شانس واقعی موفقیت جهانی، بلکه با معیارهای داخلی و جسارت کمیته صورت گرفته است.
چرا این انتخاب جای سؤال دارد؟
سال جاری، پنج فیلم به عنوان نامزد نهایی معرفی شدند، از جمله آثار شناخته‌شده‌ای چون «پیرپسر» اکتای براهنی و «زن و بچه» سعید روستایی. این فیلم‌ها هم تجربه حضور در جشنواره‌های معتبر جهانی را داشتند و هم کارگردانان آن‌ها شناخته‌شده‌اند؛ دو عامل کلیدی در موفقیت یک فیلم در اسکار.
در مقابل، «علت مرگ: نامعلوم» تازه‌کار است، سه سال توقیف بوده و نمایش محدودی داشته است. نبود کمپانی پخش‌کننده بین‌المللی و فقدان کمپین تبلیغاتی قوی در آمریکا، شانس فیلم را در رقابت جهانی به شدت کاهش می‌دهد. انتخاب فیلمی با چنین محدودیت‌هایی، برخلاف جریان معمول موفقیت اسکار، جای نقد دارد.
معیارهای موفقیت در اسکار
اسکار با جشنواره‌های بین‌المللی تفاوت اساسی دارد:
- بیش از ۱۰ هزار عضو آکادمی رأی می‌دهند و شناخت بین‌المللی کارگردان و حضور در فستیوال‌های معتبر تأثیر مستقیم بر آرا دارد.
- قدرت کمپانی پخش‌کننده در آمریکا تعیین‌کننده اصلی دیده شدن فیلم است؛ بدون آن، حتی بهترین آثار جشنواره‌ای نیز شانس واقعی ندارند.
- کمپین تبلیغاتی و بازاریابی رسانه‌ای نقش کلیدی در جلب توجه آکادمی دارد.
فیلم زرنگار در هیچ‌یک از این مؤلفه‌ها مزیت محسوب نمی‌شود، در حالی که فیلم‌هایی مانند «زن و بچه» با حضور در جشنواره کن و کارگردان شناخته‌شده، شانس بالاتری برای دیده شدن و حتی ورود به مرحله نامزدهای اولیه داشتند.
تحلیل انتخاب کمیته
انتخاب «علت مرگ: نامعلوم» بیشتر شبیه یک تصمیم جسورانه یا سیاسی داخلی است تا یک انتخاب استراتژیک برای موفقیت جهانی. به نظر می‌رسد کمیته فارابی، جسارت معرفی یک تازه‌کار را به جای گزینه‌های پخته‌تر ترجیح داده است، حتی اگر شانس واقعی فیلم در رقابت اسکار محدود باشد.
در نهایت، این انتخاب یک ریسک بزرگ برای سینمای ایران در اسکار است. از یک سو، توجه رسانه‌ها و داستان توقیف فیلم می‌تواند فرصتی تازه ایجاد کند؛ اما از سوی دیگر، نبود زیرساخت‌های بین‌المللی و کمپین تبلیغاتی مناسب، احتمال موفقیت فیلم را به شدت پایین می‌آورد. انتخابی که شجاعانه است، اما آیا تصمیمی هوشمندانه است؟ این سؤال اصلی پیش روی سینمای ایران در مسیر اسکار ۲۰۲۶ خواهد بود.
نویسنده: فرنوش آباء